Çoğu zaman lojistik kavramı yerine kullanılsa da aslında tedarik zinciri lojistikten çok daha farklı bir anlam ve yaklaşım içeren ayrı bir alandır. Bu kavramlara ilk aşina olmaya başlanıldığında genelde aralarındaki fark kolay bir şekilde kavranılamaz. Bu nedenle bu yazıyı okumadan hemen önce tam şurada yazmış olduğum yazıyı okuyup buradan yeniden devam edebilirsiniz. O yazıdan da anlaşılacağı üzere lojistik ürün ve hizmetlerin ileri veya geri yönlü hareketi ile ilgilenen bir iştir. Lojistiğin amacı ürün ve hizmetlerin ihtiyaç duyduğu hareketlilik ihtiyacını karşılamaktır. Ürünlerin hareketlilik ihtiyacı karşılanırken lojistik sektöründe verilen hizmetler ise; taşıma, depolama ve gümrüklemedir. Tedarik zinciri ise ürünlerin tüketicinin karşısına çıkacağı ana/yere gelene kadar ilk çıkış noktasından başlayarak tüm süreci bütüncül bir yaklaşımla ele alır. Bu açıdan değerlendirirsek tedarik zinciri aslında bir çok farklı süreci tek bir potada eriten birbirinden bağımsız ama birbirine bağımlı süreçlerden oluşur değerlendirmesini yapabiliriz.
Örneğin; bir lojistik süreç iki konum arasında ürünlerin taşınmasıyla son bulurken tedarik zincirinde ise süreç; ürün müşterinin karşısına çıkana kadar devam eder. Dolayısıyla bir ürünün tedarik zinciri süreci içerisinde ham bir şekilde ortaya çıktığı ilk andan başlayıp geçirdiği tüm üretim/ekleme süreçleri o ürünün tedarik zinciri süreçlerini oluşturmasını sağlar. Bu açıdan bakıldığında tedarik zinciri birbiri ile bağlantılı ya da birbirine geçmiş birden çok lojistik süreçten oluşur diyebiliriz.
Tedarik Zincirinde Bir Örnek
Daha kolay anlaşılması açısından bir örnek vermek gerekirse bir e-ticaret sitesi üzerinden cep telefonu aldığınızı düşünün (markası da Samsung olsun). Satın alma gerçekleştikten sonra bunun şirketin sistemine düşmesi ve oradan da şirketin deposuna emir gönderilerek raftan alınıp, hasar gelmeyecek şekilde ambalajlanması, faturasının kesilmesi ve daha sonra kapınıza kadar ulaştırılıp size teslim edilmesi için bir kargo firmasına teslimi ve akabinde ürüne ulaşmanız kendi içinde bir lojistik süreçtir. Alışveriş yaptığınız e-ticaret sitesinin deposuna o cep telefonu üreticisinin Türkiye’deki distribütörünün deposundan daha önceki bir dönemde cep telefonlarının ve hatta o şirketin diğer ürünlerinin (Samsung marka; cep telefonu, beyaz eşya, depolama birimleri, televizyonlar vs…) ulaşması da ayrı birer lojistik süreçlerdir. Samsung’un Türkiye’deki deposuna şirketin bir çok farklı ülkede ürettiği onlarca farklı ürünlerin taşınması da yine aynı şekilde değerlendirebiliriz. Güney Kore’de üretilen cep telefonunun bileşenleri de Samsung’un fabrikasına yine dünyanın bir çok farklı noktasından taşınmaktadır. Ekranı, işlemcisi, bataryası, ana kartı, kameraları, kamera flaşları, şarj-usb vs soketleri, mikrofonları gibi cep telefonunu oluşturan girdilerin de (ki genelde bunları ham madde ya da yarı mâmul olarak ifade ediyoruz.) üretim hattına taşınması her mamul için ayrı birer lojistik süreçtir.
İşte tedarik zinciri yukarıda saydığım bir çok farklı lojistik süreçle birlikte ürünün ortaya çıkıp müşteriye sunulduğu ana kadar geçen tüm süreçlerin toplamıdır. Müşteri memnuniyetinin sağlanması için tüm girdilerin temin sürecinde tedarikçilerin hatta ve hatta tedarikçilerin tedarikçilerinin uzun soluklu performaslarının değerlendirilmesi kusursuz bir ürünün ortaya çıkması için oldukça önemlidir. Bu nedenle tedarik zinciri sadece lojistik süreçlerden oluşmamaktadır. Ayrıca; üretim yönetimi, talep tahmini, sipariş yönetimi, müşteri hizmetleri, stok yönetimi, satış pazarlama gibi daha bir çok süreç veya unsur tedarik zinciri yönetiminin içerisinde değerlendirilmektedir.
Yukarıdaki örneğe göre; Bir şirketin ölçeği büyüdükçe ihtiyaç duyacağı tedarik zinciri süreci karmaşıklaşır yargısında bulunabiliriz. Tabi ki burada önemli olan bir başka husus ise üretim için gerekli olan girdilerin miktarı ve niteliğidir. Örneğin bir lastik üreticisinin girdileri bir elektronik üreticisine oranla daha az ve basittir. Bu faktörlerde kuşkusuz tedarik zincirinin karmaşıklığını etkilemektedir.